Zerwać pąki, zabić dzieci - Kenzaburō Ōe

Koniec Drugiej Wojny Światowej, Japonia. Piętnastu chłopców z poprawczaka zostaje ewakuowanych do zabitej dechami górskiej wioski. Ich dotychczasowi strażnicy powierzają ich pieczy miejscowych chłopów, a ci gorliwie spełniają swoje zadanie, pastwiąc się bez litości nad swoimi podopiecznymi. Niebawem wioskę opanowuje zaraza i tymczasowi nadzorcy znikają, zostawiając chłopców na pastwę losu. Ci, nie mogąc opuścić wioski, sami muszą walczyć o przetrwanie i zorganizować swoje życie. Mają jednak niewiele czasu, ich oprawcy kiedyś wrócą...

O czym jest ta książka według mnie? O tym, jak to jest być wykluczonym, wyrzuconym poza nawias społeczeństwa, wyjętym spod prawa. O tym, jak walczyć o swoją godność w sytuacji, gdy wszyscy wokół uważają cię za śmiecia.
Nastoletni bohaterowie trafili do poprawczaka często za błahe, przynajmniej z dzisiejszego punktu widzenia przewinienia (kontakty homoseksualne), jeden z nich został wręcz oddany na przechowanie, jak do internatu. Mimo to traktowani byli przez nadzorców z niezwykłym okrucieństwem, tym większym, że było ono całkowicie bezkarne. W chłopcach jednak obudziło się ( a może zawsze tam było), niezwykłe poczucie godności, które pozwoliło im nie poddać się (przynajmniej do czasu) w tej ekstremalnej sytuacji.
Porównuje się często tę książkę z "Władcą much" Goldinga (który opisuje podobną sytuację- bardzo młodych ludzi, którzy znaleźli się w odciętym od świata miejscu (bez dorosłych) i stworzyli tam własne społeczeństwo- przesycone jednak nienawiścią i tyranią, mimo, że były to teoretycznie tak zwane "dobre dzieci"). "Zerwać pąki, zabić dzieci" moim zdaniem opisuje odwrotną sytuację. Zaskakujące były u tych chłopców właśnie głęboko zakorzenione pokłady moralności i szlachetnych odruchów. Inną kwestią jest sprawa, na jak długo im wystarczyły.
Opisy łamania charakterów (nie zawsze bowiem oprawcy posługiwali się przysłowiowym kijem, czasem była to kombinacja kija i marchewki), przypomniały mi opisy tworzenia się społeczeństw totalitarnych. A historie niezłomnych postaw przypomniały mi niestety, jak kończyli inni niezłomni (np. w czasach stalinowskich). Bo niektóre sceny z książki Ōe, to moim zdaniem, zapis rodzenia się totalitaryzmu, tyle, że w skali mikro.
"Zerwać pąki..." to wielowymiarowa i warta przeczytania książka. Ostrzegam jednak, że cechą tej prozy jest naturalizm, sporo w niej fizjologicznych wręcz opisów, nie każdy musi się wśród nich odnaleźć.

Zdjęcie ze strony wydawnictwa.